Poznaj style w architekturze

 

W poniższym poście postaram się przybliżyć kilka popularnych styli architektonicznych, które możemy zobaczyć na co dzień.

◯ Brutalizm

Styl powszechny na początku lat 50. (koniec lat 40.) do połowy lat 70. XX wieku, powiązany z modernizmem i minimalizmem. Nazwa pochodzi z fr. béton brut (surowy beton). Bryły, które zostały zaprojektowane w tym stylu są powszechnie uważane za brzydkie, a w Polsce kojarzone z komunizmem.

● Cechy charakterystyczne:

- użycie niewykończonego betonu,
- surowość, chropowatość,
- proste linie,
- geometria,
- czworoboczne, regularne formy,
- ogromne, wysokie bryły,
- wyeksponowane elementy konstrukcyjne np. słupy,
- klatki schodowe, korytarze wyprowadzone poza główną bryłę.

Przykładowy budynek: Royal National Theatre w Londynie (1963), katowicki dworzec (1972 - wyburzony w 2011) projekt: W. Kłyszewski, J. Mokrzyński, E. Wierzbicki.

Przedstawiciele brutalizmu:

- Ernő Goldfinger (1902 - 1987): urodzony na Węgrzech architekt, który w 1934 roku zamieszkał w Londynie gdzie otworzył własną pracownię architektoniczną. Jego Trellick Tower (1972) stał się ikoną popkultury, a także jednym z symboli współczesnego Londynu.

 

 

 

◯ Dekonstruktywizm

Powstał na przełomie lat 70. i 80. (inne źródło: początek pod koniec lat 80.) ubiegłego stulecia.

● Cechy charakterystyczne:
- fragmentacja – dzielenie budynku na pojedyncze elementy,
- nielinearne, połamane, falujące bryły,
- odrzucenie kątów prostych,
- odrzucenie harmonijnej kompozycji,
- wyeksponowanie konstrukcji,
- użycie nowatorskich materiałów np. aluminiowej blachy falistej na elewacje.

Przykładowy budynek: Ginger i Fred w Pradze, Tańczący Dom (1997) projekt: V. Miulunic i F. Gehry.

Przedstawiciele dekonstruktywizmu:
- Zaha Hadid (1950 - 2016): Brytyjka pochodząca z Iraku, zdobywczyni między innymi  Nagrody Pritzkera w 2014 roku (architektoniczny Nobel), nagrody imienia Miesa van der Rohe oraz dwukrotnie Stirlinga. Profesor na Universität für Angewandte Kunst (Uniwersytecie Sztuki Użytkowej) w Wiedniu, a także na Columbia University. Jej projekty to między innymi:  budynek straży pożarnej fabryki Vitra w Weil am Rhein, Galaxy Soho w Chinach, Heydar Aliyev Cultural Centre w Baku w Azerbejdżanie oraz Most Sheikh Zayed w Abu Dhabi.
- Frank Owen Gehry, właśc. Ephraim Goldberg (ur. 1929) Amerykanin Kanadyjskiego pochodzenia, Laureat Nagrody Pritzkera z 1989. Od 1962 prowadzi własne biuro architektoniczne w Los Angeles. Jego dzieł to np. Muzeum Guggenheima w Bilbao, Tańczący Dom w Pradze oraz MIT Stata Center w Cambridge.

  

◯ Secesja (we Francji używano nazwy Art Nouveau, w Niemczech Jugendstil)

Styl rozwijający się w latach 1890 - 1910 ( - 1925). Terminu tego prawdopodobnie po raz pierwszy użył Henry van de Velde w eseju Deblaiment d'art (1894), jednak spopularyzowało go otwarcie rok później w Paryżu salonu Salomona Binga o nazwie L'Art Nouveau.

● Cechy charakterystyczne:
- formy krzywoliniowe połączone z prostoliniowymi,
- dekoracyjne ornamenty (motywy roślinne, abstrakcyjne, zwierzęce),
- asymetria,
- zaprojektowane przez architektów, dekoracyjne elementy wykończeniowe  (klamki, schody, okna),
- otwarty plan wnętrz,
- inspiracja sztuką japońską,
- jasna kolorystyka.

Przykładowy budynek: Maison Saint-Cyr w Brukseli (1903) projekt: G. Strauven.

Przedstawiciele secesji:
- Victor Horta (1861-1947): belgijski architekt, którego dziełem jest miedzy innymi Hôtel Tassel i Hôtel Solvay w Brukseli. Cztery z istniejących wciąż kamienic jego projektu, wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Hector Guimard (1867-1942) Francuz, twórca charakterystycznych zielonych, metalowych, dekoracyjnych wejść do metra w Paryżu. W latach 1894-1898 był profesorem w École des Arts Décoratifs w Paryżu.

 

 

 

  

◯ Styl high-tech (lub ekspresjonizm strukturalny)

Narodził się z nurtu postmodernizmu (inne źródło: wpływ stylu międzynarodowego, modernizmu i ekspresjonizmu). Jego początki to lata 70. XX wieku.

● Cech charakterystyczne:
- wyeksponowana konstrukcja,
- ciągi komunikacyjne, instalacje elektryczne, wodne itp. zostały umieszczane na zewnątrz budynku,
- technologia wplata się w bryłę,
- użycie elementów architektury przemysłowej,
- skomplikowane formy.

Przykładowy budynek: Centrum Pompidou w Paryżu (1976) projekt: R. Rogers.

Przedstawiciele high-tech:

- Richard Rogers - Baron Lord Rogers of Riverside (ur. 1933 we Florencji), brytyjski architekt późnego modernizmu i high-tech. Laureat Nagrody Pritzkera oraz Stirlinga. Jego projekty to: Centre Georges Pompidou w Paryżu (we współpracy z R. Piano), Lloyd's of London w Londynie oraz The O2 w Londynie.

 

 

 

https://unsplash.com/
https://www.canva.com/